PESTLE là gì? Cách phân tích PEST, PESTEL, PESTLE và ví dụ.

PESTLE là một mô hình phổ biến và hiệu quả trong phân tích chiến lược. Bài viết này sẽ giới thiệu với bạn về mô hình phân tích này, hướng dẫn phân tích chi tiết các yếu tố và những cách bạn có thể áp dụng để thực hiện phân tích PESTLE.

Mô hình PESTLE là gì?

PESTLE là một khung chiến lược kinh doanh, được sử dụng để phân tích các cơ hội và thách thức đến từ môi trường bên ngoài đối với hoạt động của doanh nghiệp.

>> Tham khảo: Cách xây dựng Business Model Canvas

Đây là một phân tích vĩ mô, cho phép bạn – một nhà chiến lược nhìn được bức tranh tổng thể về những thay đổi trong môi trường bên ngoài có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của bạn.

Với tốc độ thay đổi nhanh chóng của các yếu tố bên ngoài và sự cạnh tranh của đối thủ kinh doanh, bạn nên xem xét làm phân tích PEST/PESTLE 6 tháng một lần.

PESTLE là từ viết tắt, tập hợp chữ cái đầu của 6 yếu tố: Politics – Chính trị, Economic – Kinh tế, Social – Xã hội, Technology – Công nghệ, Legal – Pháp lý, Environment – Môi trường.

Các biến thể của PESTLE

Bạn có thể gặp nhiều biến thể khác nhau của mô hình PESTLE. Hãy tìm hiểu xem chúng là gì và sử dụng linh hoạt, tùy thuộc vào nhu cầu phân tích môi trường kinh doanh của bạn.

• PEST hay STEP: Mô hình đơn giản hóa của PESTLE, bỏ qua 2 yếu tố pháp lý và môi trường.
• PESTEL: Sắp xếp lại các yếu tố của mô hình PESTLE. Bản chất không có gì khác.
• PESTLIED: Bổ sung thêm 2 yếu tố International – Quốc tế và Demographic – Nhân khẩu học.
• STEEPLE: Thêm yếu tố Ethical – Đạo đức.
• STEEPLED: Bổ sung thêm Demographic – Nhân khẩu học, so với STEEPLE.
• SLEPT: Bỏ yếu tố Environment – Môi trường, từ PESTLE.
• STEPE: Bỏ yếu tố Legal – Pháp lý, từ PESTLE.
• LONGPEST và LONGPESTLE: Bổ sung thêm các yếu tố LOcal – Địa phương, Nation – Quốc gia và Global – Toàn cầu so với mô hình PEST/PESTLE.

Trong một số phân tích, L sẽ được hiểu là yếu tố lao động (Labor), thay cho yếu tố pháp lý.

Việc sử dụng chữ viết tắt nào, chữ cái nào không quan trọng. Bản chất của việc phân tích là bạn đánh giá một cách có hệ thống về môi trường cạnh tranh.

Lợi ích của việc phân tích PEST/PESTLE

Phân tích PESTEL là một công cụ phân tích chiến lược mà nhà chiến lược nào cũng cần thành thạo.

Phân tích này khuyến khích các công ty xem xét môi trường bên ngoài mà họ hoạt động, đồng thời cung cấp cho nhà chiến lược thông tin về các cơ hội và mối đe dọa tiềm ẩn đối với hoạt động của doanh nghiệp. Từ đó, công ty có thể chuẩn bị trước các kịch bản và nguồn lực để phản ứng.

Phân tích PEST/PESTLE đặc biệt hữu ích và mạnh mẽ khi được kết hợp với các công cụ sau:

• Sử dụng như một phần của phân tích SWOT.
• Kết hợp với mô hình ma trận BCG khi cần điều chỉnh chiến lược kinh doanh.
• Kết hợp với Mô hình 5 lực lượng của Porter (Porter’s Five Forces).
• Làm đầu vào cho Kế hoạch bối cảnh tương lai (Scenario Planning).

Ưu điểm

PESTLE là một mô hình đơn giản, dễ hiểu và dễ thực hiện.

Mô hình này cho phép bạn có một cái nhìn tổng thể, bao quát về môi trường kinh doanh và khuyến khích doanh nghiệp bạn suy nghĩ chiến lược.

Ưu điểm lớn nhất của PESTLE là giúp doanh nghiệp của bạn lường trước được những thách thức đến từ bên ngoài và có kế hoạch ứng phó kịp thời, đồng thời nhận biết được cơ hội để kịp thời nắm bắt.

Nhược điểm

PESTLE là một phân tích rộng, do vậy quá trình thu thập bằng chứng và thông tin có thể dẫn đến một trong hai tình huống:

• Thu thập thiếu thông tin, dẫn đến đánh giá sai lầm.
• Thu thập quá nhiều thông tin, khiến bạn lạc lối trong lượng thông tin khổng lồ.

Phân tích PESTLE dựa trên các giả định về khả năng các thay đổi có thể xảy ra, nên có rủi ro nhận định sai.

Ngoài ra, tốc độ thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh doanh có thể khiến phân tích PEST/PESTLE của bạn bị lỗi thời. Bạn sẽ cần làm phân tích này thường xuyên hơn và điều đó sẽ tốn nhiều thời gian của bạn.

Các yếu tố của mô hình PESTLE

Hoạt động kinh doanh của một công ty sẽ bị ảnh hưởng từ nhiều yếu tố bên ngoài. Sau đây, mình sẽ mô tả chi tiết 6 yếu tố của phân tích PEST/PESTLE, trước khi vào phần hướng dẫn các cách triển khai mô hình phân tích này.

Bạn cần lưu ý rằng 6 yếu tố này có mối quan hệ mật thiết với nhau. Trong phân tích PEST/PESTLE, ngoài việc phân tích riêng lẻ các yếu tố, bạn cần đánh giá tác động qua lại của các yếu tố với nhau.

Yếu tố chính trị

Lĩnh vực chính trị xem xét sự ổn định của chính phủ tại các quốc gia có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty bạn. Nó liên quan đến các hoạt động của chính trị, cơ quan nhà nước, các lãnh đạo… liên quan đến các chính sách, luật pháp, thuế và nhiều lĩnh vực khác.

Ví dụ:

• Các động thái “tích cực” như chính phủ hỗ trợ cho việc sản xuất năng lượng xanh, hoặc
• Các động thái “tiêu cực” như tăng thuế đánh vào rượu và thuốc lá.

Tùy thuộc vào ngành, lĩnh vực hoạt động của công ty bạn, mà các thay đổi trong chính sách sẽ có tác động tích cực hay tiêu cực khác nhau. Khi phân tích yếu tố chính trị, bạn phải xem xét cả chính sách trong nước, chính sách quốc tế và chính sách thương mại…

Các hạng mục phân tích

• Ổn định/xung đột chính trị
• Sự ổn định của chính phủ
• Bầu cử
• Pháp luật
• Chính sách của chính phủ: thuế, lao động, ngoại thương, quốc phòng, tài khóa, môi trường
• Hỗ trợ tài trợ và các sáng kiến
• Trợ cấp và thuế quan
• Quyền tự do ngôn luận và báo chí
• Hiệp định, hiệp ước, cấm vận
• Hoạt động vận động hành lang và các cuộc biểu tình
• Khủng bố, chiến tranh và các hoạt động quân sự khác

Các câu hỏi

– Môi trường chính trị có ổn định không? Nếu không, nó có thể thay đổi như thế nào?

– Những chính sách nào của chính phủ hoặc các nhóm chính trị có thể có lợi hoặc bất lợi cho sự thành công của công ty?

Yếu tố kinh tế

Yếu tố này đề cập đến môi trường kinh tế nói chung và những ảnh hưởng của nó đến doanh nghiệp, khách hàng, nhà cung cấp, nhà phân phối.

Khi tiến hành phân tích yếu tố kinh tế, điều quan trọng là bạn cần phân biệt được các xu hướng mang tính dài hạn và các thay đổi mang tính mùa vụ/chu kỳ.

Các hạng mục phân tích

Dưới đây là các vấn đề liên quan đến nền kinh tế của quốc gia mà doanh nghiệp bạn đang đặt hoạt động kinh doanh:

• Tốc độ tăng trưởng kinh tế
• Lãi suất
• Tỷ giá hối đoái
• Ngoại hối
• Lạm phát
• Giá cả hàng hóa và nguyên vật liệu
• Thu nhập khả dụng của người tiêu dùng và doanh nghiệp
• Tỷ lệ tiết kiệm và đầu tư / xu hướng chi tiêu
• Thuế
• Tiền lương (mức tuyệt đối và tốc độ tăng trưởng)
• Tỷ lệ việc làm và tỷ lệ thất nghiệp
• Thị trường tài chính
• Giá bất động sản
• Sự sẵn có của nguồn tín dụng, tài chính
• Yếu tố cung cầu
• Chu kỳ và bong bóng
• Tình hình xuất nhập khẩu và cán cân thương mại

Các câu hỏi

– Tác động của từng hạng mục trên đến môi trường kinh doanh và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bạn như thế nào?

– Hạng mục nào có thể ảnh hưởng đến các hạng mục còn lại?

Yếu tố xã hội

Yếu tố xã hội xem xét thay đổi trong văn hóa, chuẩn mực xã hội, sở thích con người có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty. Đây là một lĩnh vực rộng, liên quan đến nhiều vấn đề như dân số, gia đình, dân tộc, tôn giáo, giáo dục, nghề nghiệp, giải trí, lối sống…

Bạn hãy tham khảo các hạng mục dưới đây để phân tích yếu tố này một cách đầy đủ và toàn diện.

Các hạng mục phân tích

• Nhân khẩu học, bao gồm: Tăng trưởng dân số, phân bố dân số theo tuổi, tỷ lệ sinh và tỷ lệ tử.
• Quy mô gia đình, vấn đề kết hôn, ly hôn.
• Quan điểm và chuẩn mực dân tộc, tôn giáo.
• Bình đẳng giới.
• Tiêu chuẩn sống
• Chênh lệch giàu nghèo
• Sức khỏe và ý thức sức khỏe
• Tiêu chuẩn giáo dục
• Nghề nghiệp
• Vấn đề an sinh xã hội
• Sở thích của khách hàng và xu hướng mua hàng
• Hoạt động giải trí và lối sống
• Xu hướng văn hóa
• Thói quen mua hàng, xu hướng sử dụng sản phẩm, dịch vụ.
• Niềm tin của người tiêu dùng và các hoạt động bảo vệ người tiêu dùng.
• Hình ảnh tổ chức
• Thái độ của chính phủ và chính sách đối với người dân tộc, người nước ngoài.

Các câu hỏi

– Hoàn cảnh và thái độ của người tiêu dùng sẽ ảnh hưởng đến thói quen mua hàng của họ như thế nào?

– Có những thay đổi nào trong hoàn cảnh và thái độ của người tiêu dùng cũng như các bên liên quan?

Yếu tố công nghệ

Yếu tố này xác định tất cả các hình thức phát triển, đổi mới công nghệ có thể ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh và hoạt động của doanh nghiệp bạn.

Sự phát triển của công nghệ ảnh hưởng đến mọi mặt của nền kinh tế xã hội và có tác động đến tất cả các yếu tố chính trị, môi trường, pháp lý. Bạn cần xem xét yếu tố công nghệ trong sự liên hệ với các yếu tố khác trong phân tích PEST/PESTLE.

Công nghệ có thể ảnh hưởng đến:

• Cách thức sản xuất hàng hóa, dịch vụ
• Cách thức phân phối hàng hóa, dịch vụ
• Cách giao tiếp, quảng bá sản phẩm, dịch vụ đến người tiêu dùng
• Cách chăm sóc khách hàng.

Các hạng mục phân tích

• Sản xuất, phân phối hàng hóa, dịch vụ
• Tự động hóa
• Các công nghệ mới: Internet vạn vật (IoT), blockchain, thực tế ảo, thực tế ảo tăng cường.
• Trí thông minh nhân tạo
• Machine learning
• Cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc
• Công nghệ kỹ thuật số và di động
• Vòng đời công nghệ: bao gồm cả sự trưởng thành và lỗi thời
• Sở hữu trí tuệ
• Tiềm năng từ việc đầu tư các công nghệ mới
• Nhận thức và mức độ thành thạo công nghệ của lực lượng lao động.

Các câu hỏi

– Những công nghệ nào đang có và đang được phát triển?

– Công nghệ đó ảnh hưởng đến hoạt động của công ty như thế nào?

Yếu tố pháp lý

Pháp lý xem xét những thay đổi trong luật, các vụ kiện và các quy định ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Đây có thể là những thay đổi chung trong thể chế pháp luật, trong ngành, các vụ kiện tụng hoặc các biện pháp can thiệp của chính phủ mà doanh nghiệp phải đối mặt.

Các hạng mục phân tích

• Quy định về sức khỏe và an toàn
• Quy định về quảng cáo
• Quyền lợi và sự bảo vệ người tiêu dùng
• Luật bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư
• Yêu cầu về nhãn mác sản phẩm
• Yêu cầu về an toàn sản phẩm
• Tiêu chuẩn an toàn lao động
• Luật lao động và các luật liên quan
• Luật cạnh tranh
• Luật bản quyền, bằng sáng chế, sở hữu trí tuệ

Các câu hỏi

– Những luật và quy định nào áp dụng cho doanh nghiệp trên các thị trường mà doanh nghiệp hoạt động?

– Những luật và quy định này hỗ trợ hoặc cản trở việc kinh doanh như thế nào?

– Các luật và quy định này có thể thay đổi như thế nào trong tương lai?

Yếu tố môi trường

Môi trường là vấn đề ngày càng được quan tâm nhiều hơn trong những năm gần đây, khi con người, xã hội và các chính phủ có ý thức hơn về tác động của con người đối với môi trường tự nhiên. Do vậy, yếu tố môi trường là yếu tố cần được xem xét kỹ lưỡng khi đánh giá các cơ hội và rủi ro đối với hoạt động của doanh nghiệp.

Bạn hãy xem xét:

• Những thay đổi trong chuỗi giá trị có thể tác động đến môi trường;
• Cơ hội để truyền thông những hoạt động của doanh nghiệp có thể ảnh hưởng tích cực đến môi trường;
• Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) thông qua các hoạt động tình nguyện, nhân đạo, bảo vệ môi trường.

Các hạng mục phân tích

Hãy phân tích môi trường có thể ảnh hưởng đến công ty bạn như thế nào qua các hạng mục sau:

• Sự sẵn có của các nguyên liệu thô
• Vấn đề ô nhiễm và phát thải CO2, hiệu ứng nhà kính xuất phát từ việc mua nguyên liệu, sản xuất và phân phối sản phẩm, dịch vụ.
• Khí hậu và thời tiết, thảm họa thiên nhiên
• Năng lượng tái tạo, vấn đề quản lý và tái chế chất thải
• Vị trí địa lý của công ty, khả năng tiếp cận các nguồn nguyên liệu và phân phối thành phẩm
• Luật môi trường
• Đạo đức kinh doanh tích cực và tính bền vững.

Các câu hỏi

– Môi trường đang thay đổi như thế nào và điều này sẽ tác động như thế nào đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp?

– Thái độ của doanh nghiệp như thế nào với những tác động mà hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp gây nên với môi trường?

Cách thực hiện phân tích PEST/PESTLE

Sau đây, mình xin chia sẻ một số cách mà bạn có thể áp dụng để phân tích tác động của các yếu tố bên ngoài với doanh nghiệp của bạn, dựa trên dàn ý về 6 yếu tố đã nêu ở trên.

Động não (Brainstorm)

Hãy mời một nhóm chuyên gia từ các lĩnh vực khác nhau để động não một số ý tưởng ban đầu.

• Sử dụng các danh mục và câu hỏi nêu trên để động não về từng yếu tố.
• Suy nghĩ về những gì đang và có thể sẽ xảy ra trong tương lai, cũng như tác động tích cực và tiêu cực của chúng đến doanh nghiệp.

Tham khảo ý kiến

Để mở rộng phạm vi và có thêm những phân tích khách quan, hãy tìm kiếm ý kiến ​​của các chuyên gia bên ngoài doanh nghiệp của bạn.

Họ có thể là nhà cung cấp, khách hàng, nhà phân phối, đơn vị tư vấn hoặc các chuyên gia trong lĩnh vực liên quan.

Nghiên cứu

Dựa trên những ý tưởng động não ban đầu và ý kiến chuyên gia, tiếp theo, bạn cần thu thập bằng chứng cho từng thông tin chi tiết trong phân tích PESTEL của bạn.

Bạn lưu ý ở bước này, bạn không chỉ thu thập bằng chứng để xác thực lại thông tin và còn tìm các bằng chứng có thể phủ định các thông tin đó. Điều quan trọng là các phân tích trong PESTLE phải thật chính xác.

Đánh giá

Tiếp theo, cho điểm từng mục trong phân tích PESTEL của bạn cho:

• Khả năng xảy ra (Likelihood): Nếu thay đổi chưa xảy ra, thì khả năng nó sẽ xảy ra như thế nào.
• Tác động (Impact): Các yếu tố tác động như thế nào đến việc kinh doanh.

Bạn có thể để mỗi thành viên trong nhóm tự chấm điểm rồi tổng kết lại. Những hạng mục có điểm số chênh lệch quá lớn cần được thảo luận lại để thống nhất.

Sàng lọc

Lặp lại quy trình cho đến khi bạn có được một số lượng các hạng mục có thể quản lý được.

Ví dụ phân tích PESTLE

Bạn có thể tham khảo mô hình PESTLE của Apple dưới đây. Ví dụ này được tham khảo từ stratnavapp.com

Nguồn tham khảo: https://strategiccoffee.chriscfox.com/2012/10/how-to-do-pest-analysis.html